Szybki rozwój technologii w ostatnich latach sprawił, że coraz więcej osób zwraca uwagę na to, jak niebieskie światło wpływa na wzrok. Co robić, by emitowane przez nie niebieskie światło miało jak najmniejszy wpływ na nasze zdrowie?
Prawie w każdym domu jest dziś kilka ekranów, które emitują niebieskie światło – telewizor, laptop, tablet, smartfon. I chociaż urządzenia poprawiają nam komfort życia, umożliwiają rozrywkę i ułatwiają naukę, to coraz częściej przekonujemy się o tym, jak zgubny wpływ mają na nasz wzrok. Zjawisko cyfrowego zmęczenia wzorku i przedwczesna starowzroczność stają się zmorą naszych czasów. Co robić, by emitowane przez nie niebieskie światło miało jak najmniejszy wpływ na nasze zdrowie?
Światło składa się z kilku kolorów.
Niebieskie światło jest jego naturalną częścią. Każda barwa światła działa na nas inaczej, dlatego nie można jednoznacznie powiedzieć, że niebieskie światło ma tylko negatywny wpływ na nasze zdrowie.
Światło niebieskie reguluje rytm dobowy i jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w ciągu dnia. Wpływa pozytywnie na nasz nastrój, produktywność, zdolność koncentracji oraz czas reakcji. Problem niebieskiego światła nie leży w jego barwie, a w częstotliwości, z jaką nasze oczy wpatrzone są w ekrany urządzeń elektronicznych, zwłaszcza po zmroku.
Wpływ niebieskiego światła na wzrok
Niebieskie światło może być przyczyną zaburzeń procesów metabolicznych zachodzących w siatkówce. Tworzy również idealne środowisko do powstawania wolnych rodników, które uszkadzają komórki receptorowe, prowadząc do ich obumierania. W ten sposób uszkadza się wzrok. Pierwszym z objawów są mroczki, które stopniowo się zwiększają, a ostatecznie zupełnie uniemożliwiają widzenie z bliska.
Niebieskie światło powoduje kurczenie się i rozluźnianie nerwów wzrokowych.
Komfort i higiena pracy przed ekranem zależy od wielu czynników. Dlatego należy dbać o właściwe oświetlenie pomieszczenia. Ważna jest odpowiednia odległość od monitora oraz ochrona przed refleksami świetlnymi padającymi z ekranu. Należy zwrócić uwagę na pozycję ciała oraz kąt pochylenia głowy. Zaniedbanie któregoś z tych elementów może prowadzić do dolegliwości, takich jak: zmęczenie wzroku, pieczenie oczu, bóle i zawroty głowy, niewyraźne widzenie
Prowadzi to do ich nadwyrężenia i uczucia dyskomfortu. To właśnie z tego powodu, wiele osób podczas pracy z urządzeniami cyfrowymi, skarży się na zmęczenie wzroku, nieostre widzenie czy nawet bóle głowy. Innymi efektami nadmiernej ekspozycji na niebieskie światło są: uczucie suchości, pieczenie oczu lub łzawienie.
Zdaniem Ewy Bagińskiej, optometrysty z Suwałk, komfort i higiena pracy przed ekranem zależy od wielu czynników. Dlatego należy dbać o właściwe oświetlenie pomieszczenia. Ważna jest odpowiednia odległość od monitora oraz ochrona przed refleksami świetlnymi padającymi z ekranu. Należy zwrócić uwagę na pozycję ciała oraz kąt pochylenia głowy. Zaniedbanie któregoś z tych elementów może prowadzić do dolegliwości, takich jak: zmęczenie wzroku, pieczenie oczu, bóle i zawroty głowy, niewyraźne widzenie.
W wyniku działania niebieskiego światła i nadużywania urządzeń elektronicznych cierpi nie tylko wzrok. Gdy pracujemy po zmroku przy komputerze lub przeglądamy przed snem Internet w ekranie smartfona, nasz mózg dostaje sygnał informujący, że trwa dzień – czas aktywności. Niebieskie światło zaburza wydzielanie melatoniny – hormonu, który obniża ciśnienie krwi, poziom glukozy i temperaturę ciała, dzięki czemu ułatwia zasypianie.
Zanieczyszczenie światłem.
Tematyka zanieczyszczenia światłem jest tematem wielu konferencji naukowych. Kilka lat temu opublikowano wyniki badań prowadzonych w grupie ponad 100 tysięcy kobiet w Wielkiej Brytanii. Naukowcy dowiedli, bezpośredni wpływ niebieskiego światła na nadwagę u kobiet. Okazuje się, że im jaśniej w sypialni (niebieskie światło umożliwiające czytanie), tym większe ryzyko nadwagi i otyłości. Negatywny wpływ światła w sypialni był istotny nawet wówczas, gdy uwzględniono inne czynniki, które mogły wpłynąć na rozwój nadwagi i otyłości.
Jak chronić wzrok przed szkodliwym wpływem niebieskiego światła?
Trudno byłoby całkowicie wyeliminować niebieskie światło z naszego otoczenia. Nowoczesna technologia sprawia, że będzie ono oddziaływać na nas coraz częściej. Dlatego przede wszystkim warto zadbać o ergonomię pracy.
Podczas używania urządzeń elektronicznych, zadbajmy o to, by od monitora nie odbijało się słońce ani inne refleksy świetlne. Przy długotrwałej pracy przy monitorze zwróćmy uwagę na jego odpowiednie ustawienie. Warto również obniżyć temperaturę barwową wyświetlanego obrazu i dostosować go do warunków oświetleniowych, panujących w pomieszczeniu.
Naszym oczom posłużą także kilkuminutowe przerwy w pracy przy ekranie – przynajmniej 5 minut w każdej godzinie pracy. Zapewni to oczom regenerację i nawilżenie. Ciekawym sposobem jest także zasada 20-20-20. Polega na tym, że co 20 minut robimy 20-sekundową przerwę od patrzenia w ekran i w tym czasie przenosimy wzrok na obiekty oddalone od nas o około 20 stóp, czyli ok. 6 metrów.
Jeśli nie możemy ograniczyć czasu spędzanego przed ekranem laptopa, zadbajmy o odpowiednią ochronę oczu. Nowoczesne urządzenia mają odpowiednie filtry, które zmniejszają poziom oddziaływania światła niebieskiego. Warto również używać okularów ze specjalnymi powłokami ochronnymi lub wielofunkcyjnymi inteligentnymi szkłami. Ten typ okularów zaleca się osobom, które pracują często wieczorem, gdy ich organizm szykuje się do snu. Okulary takie chronią przed rozbudzającym działaniem światła i pozwalają organizmowi na produkcję melatoniny.
Oczy mamy tylko jedne na całe życie, ale dobry wzrok nie jest nam darowany na zawsze. Warto dbać o niego na co dzień i postarać się na dwie godziny przed snem zrezygnować z używania telefonu lub tabletu.
Nie bez znaczenia jest też odżywianie. Naszym oczom pomoże dieta bogata w luteinę, witaminę D, A, C, E, cynk, selen, miedź i kwasy omega-3. Dieta dla wzroku powinna obejmować w dużych ilościach takie warzywa i owoce jak: sałata, szpinak, brokuły, dynia, brukselka, jarmuż, zielony groszek, kukurydza, marchew, buraki, kapusta, fasolka szparagowa, brzoskwinie, pomarańcze i pomidory.
Kiedy udać się do specjalisty?
Czasami ograniczenie czasu przed ekranem i wprowadzenie zdrowych nawyków nie wystarcza. Jeśli pogorszenie widzenia nie ustępuje, konieczna jest wizyta kontrolna u specjalisty.
Każdy z objawów typu: ubytki pola widzenia, pogorszenie ostrości wzroku, podrażnienie i ból oczu, suchość oczu, zmęczenie i pieczenie oczu, przekrwienie spojówek lub uczucie „piasku” pod powiekami wymaga kontaktu z optometrystą lub okulistą. Nie wolno bagatelizować tych objawów, bo mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian w oczach.